Psychoterapia Depresji
DEPRESJA: CZYM JEST?
Potocznie depresją nazywamy stan obniżonego nastroju, smutku czy przygnębienia, który jednak można łatwo przełamać poprzez wykonywanie ulubionych czynności.
Prawdziwa depresja określana jest w psychiatrii jako „szczególny rodzaj zaburzeń nastroju i emocji”. Wpływają one destrukcyjnie na osobowość człowieka i sukcesywnie ograniczają jego kontakty z otoczeniem, doprowadzając do sytuacji, z których nie ma wyjścia. U każdego pacjenta początkowe objawy mogą być różne, dlatego tak trudno rozpoznać chorobę. Wydaje się, że granica pomiędzy przygnębieniem a depresją nie jest ostra, jednak specjaliści doskonale potrafią te dwa stany od siebie odróżnić. Przede wszystkim poza smutkiem i przygnębieniem depresji towarzyszy brak zainteresowań, utrata radości i brak motywacji do życia. Osoba chora ma zaburzenia koncentracji – żyje jakby w zwolnionym tempie, patrzy pesymistycznie na świat, a przyszłość maluje wyłącznie w czarnych barwach. Ma znacznie obniżoną samoocenę, nie lubi spotykać się z ludźmi, ma zaburzenia snu, często budzi się w nocy i nie może zasnąć do rana.
JAKIE SĄ RODZAJE DEPRESJI?
Specjaliści, oprócz depresji dającej typowe objawy, wyróżniają jeszcze kilka innych postaci tej poważnej choroby. Należą do nich m.in.:
- depresja urojeniowa, w której przesadny pesymizm i zaniżanie własnej wartości prowadzi do urojeń. Wszelkie sygnały z zewnątrz traktowane są jako ataki na własną osobę w celu poniżenia, ośmieszenia, wykorzystania czy wreszcie unicestwienia. Często towarzyszy temu myślenie katastroficzne,
- depresja lękowa (agitowana), w której dominującym uczuciem jest silny niepokój i lęk (np. hipochondria, związana z poczuciem nieuzasadnionego stanu lękowego o własne zdrowie i przekonaniem, że zapadło się na ciężką chorobę),
- osłupienie depresyjne (depresja z zahamowaniem), które doprowadza pacjenta do stanu całkowitej apatii. Chory nie odżywia się, nie myje, nie podejmuje żadnej aktywności, nie nawiązuje kontaktów z otoczeniem, pozostaje nieruchomo w jednej pozycji z cierpiącym wyrazem twarzy,
- choroba dwubiegunowa (choroba maniakalno-depresyjna), w której okresy depresji przeplatają się z epizodami euforii (mani). Pacjent przechodzi kolejno etapy ze skrajnego optymizmu i afirmacji życia, do krańcowego pesymizmu i myśli o śmierci,
- depresja poschizofreniczna, która pojawia się po przebytej schizofrenii paranoidalnej. Pacjent ma silne objawy depresyjne, chociaż nadal występują symptomy schizofreniczne, chociaż o łagodniejszym nasileniu,
- dystymia (dawniej depresja nerwicowa, nerwica depresyjna, depresyjne zaburzenia osobowości lub depresja lękowa przewlekła), w której pacjent jest przez większą część dnia bardzo smutny i cierpi, ponieważ nie radzi sobie w życiu. Stan ten nazywany jest również jako przewlekłe obniżenie nastroju,
- depresja poporodowa, charakteryzująca się zaburzeniami snu i łaknienia, brakiem radości z kontaktów z dzieckiem oraz poczuciem niekompetencji. Objawy te zazwyczaj mijają po upływie kilkunastu dni po porodzie (co ciekawe, depresja poporodowa może pojawić się nawet kilka miesięcy po porodzie), depresja nietypowa (atypowa, maskowana), w której następuje odwrócenie cech depresji typowej o 180 stopni. A więc pacjent ma zwiększony apetyt (wręcz objada się) i jest nadmiernie aktywny.
Inny rodzaj podziału związany jest z sezonowością występowania choroby – mówi się wtedy o depresji jesiennej oraz zimowej, spowodowanej brakiem słońca i krótszym dniem.
JAKIE SĄ OBJAWY DEPRESJI?
Światowa Organizacja Zdrowia wymienia 10 objawów depresji, z czego 3 pierwsze są określane, jako główne:
Obniżony nastrój,
Brak radości, Brak energii,
Negatywna samoocena,
Poczucie winy,
Myśli lub zachowania samobójcze,
Trudności w pracy umysłowej - intelektualna niemoc,
Zaburzenie aktywności,
Zaburzenia snu,
Zaburzenia apetytu i masy ciała.
Chorobę diagnozuje się, jeśli u pacjenta wystąpią co najmniej 4 objawy, w tym 2 główne, które utrzymują się nieprzerwanie i trwają dłużej niż przez dwa tygodnie. Dodatkowo chorych na depresję cechuje uboga mimika, smutny lub napięty wyraz twarzy, monotonny głos, powolne wyrażanie swoich myśli, spowolnienie ruchów oraz ociężałość. Często depresji towarzyszą bóle głowy, pleców, podbrzusza, bóle żołądkowo-jelitowe oraz otyłość.
JAKIE MOGĄ BYĆ PRZYCZYNY DEPRESJI?
Jak dotąd nie udało się jednoznacznie określić przyczyn rozwoju choroby. Badania kliniczne wykazały, że zaburzenia depresyjne bardzo często występują równocześnie z chorobami somatycznymi, takimi, jak np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca oraz choroby neurologiczne. Depresja może być uwarunkowana biologicznie (np. wynikać z zaburzeń w produkcji neuroprzekaźników, takich, jak serotonina i noradrenalina, może też być dziedziczona lub powstać w wyniku stresującego wydarzenia, jak śmierć małżonka, rozwód, choroba itp. Depresja może być również wywołana przez skutki uboczne leków oraz narażeniem na działanie substancji psychoaktywnych.